Anemia – objaw chorobowy, który należy traktować zawsze bardzo poważnie

Anemia jest definiowana jako zmniejszenie masy czerwonokrwinkowej manifestujące się redukcją liczby krążących erytrocytów, hemoglobiny i hematokrytu.

Anemia może być klasyfikowana jako regeneratywna ze zwiększoną produkcją czerwonych krwinek lub nieregeneratywna z niewystarczającą odpowiedzią ze strony szpiku kostnego.
W klasyfikacji tej bierze się pod uwagę morfologię erytrocytów(wielkość, kształt, wybarwienie, nienormalne formy erytrocytów), wskaźnik MCV, MCHC.
Wykonując badania krwi należy pamiętać o tym że:
– szczenięta i kocięta mają niższy hematokryt niż dorosłe osobniki
– greyhoundy mają wyższy hematokryt niż inne rasy
– niektóre rasy mają mniejsze erytrocyty np. akity, a inne większe, np. pudle.

Stawiając diagnozę należy brać pod uwagę:
– wiek – młode osobniki mogą mieć wady wrodzone układu krwionośnego lub niedobory żelaza spowodowane utratą krwi z przewodu pokarmowego w związku z pasożytami wewnętrznymi lub pasożytami zewnętrznymi. Zwierzęta w średnim wieku najczęściej zapadają na anemię autohemolityczną , starsze zaś mogą cierpieć na niedokrwistość wywołaną procesem nowotworowym
– terapię – stosowanie pewnych leków, szczepienia – skutkują często supresją szpiku kostnego, trombocytopenią, hemolizą
– kontakty z innymi osobnikami – zarażenie FeLV, podróże do miejsc endemicznego występowania pasożytów krwi – erlichiozy, babeszjozy
– zwyczaje dietetyczne – spożywanie cebuli, orzechów

Objawy kliniczne towarzyszące anemii zależą od czasu trwania i ciężkości schorzenia, ale najczęściej występuje: brak apetytu, nietolerancja wysiłkowa, osłabienie przypominające objawami schorzenia neurologiczne, wymioty, biegunki, bladość błon śluzowych (może wystąpić też przy odwodnieniu – ale tu w przeciwieństwie do pacjenta anemicznego występuje słaby puls), przyspieszony oddech, żółtaczka, powiększenie śledziony i wątroby, gorączka, powiększenie węzłów chłonnych, nieprzyjemny zapach z pyska. Wybroczynowość może wystąpić w takich stanach jak trombocytopenia z powodu choroby immunohemolitycznej, supresji szpiku kostnego oraz DIC. Przy podejrzeniu anemii należy bezwzględnie wykonać podstawowe badania laboratoryjne krwi, moczu i kału.

Badania laboratoryjne obejmują:
1. hemogram – łącznie z liczbą retikulocytów (ich obecność lub brak pozwala sklasyfikować anemię na regeneratywną lub nieregeneratywną)
2. wielkość hematokrytu – przy silnych, ostrych krwotokach jednorazowy pomiar może być obarczony błędem
3. kropla krwi powinna być zbadana na szkiełku mikroskopowym aby sprawdzić autoaglutynację lub tworzenie rulonów (występują często we krwi zdrowych kotów) – ciemnoczekoladowe zabarwienie krwi świadczyć może o methemoglobinemii.
Rozmaz na szkiełku wykonuje się w celu poszukiwania pasożytów krwi takich jak babeszja, Haemobartonella, nienormalnych pod względem kształtu komórek (np.: sferocyty), nienormalnego zabarwienia krwinek.
W niektórych wypadkach wskazane jest badanie szpiku kostnego.
Kał badany jest na obecność pasożytów wewnętrznych oraz krwi.
Mocz – na obecność krwi, podwyższonego poziomu bilirubiny lub urobilinogenu (hemoliza lub schorzenia wątroby), zmniejszonego ciężaru właściwego, obecność białek, zmiany w obrazie wałeczków schorzenia nerek)
Zmiany w profilu biochemicznym u zwierząt anemicznych mogą obejmować:
– wzrost stężenia bilirubiny (hemoliza lub schorzenia wątroby), wzrost stężenia ALT, ALP, BUN, mocznika, kreatyniny, wapnia, globulin
– pozytywny test Coombs'a wskazuje na chorobę immunohemolityczną
– profil krzepnięcia krwi
– FeLV i FIV u kotów
Dodatkowo wykonać należy zdjęcia rtg oraz usg jamy brzusznej

Klasyczny podział anemii:

Anemia regeneratywna:
Występuje wtórnie do utraty krwi (zewnętrznej lub wewnętrznej) lub hemolizy erytrocytów.
Po ostrej utracie krwi objawy regeneracji mogą nie być widoczne w analizach przez 2-3 dni u kotów i 4-5 dni u psów. Przewlekły proces utraty krwi na zewnątrz początkowo jest regeneratywny a później nieregeneratywny.
– anemia z powodu krwawienia – szpik kostny jest stymulowany do produkcji nowych komórek krwi-często towarzyszy jej utrata białek.
W wyniku krwawienia wewnętrznego komórki krwi oraz białka ulegają reabsorpcji do krążenia. Jeżeli białka wchłaniają się szybciej niż komórki krwi zwierzę z krwotokiem wewnętrznym może wykazywac anemię regeneratywną z normalnym poziomem białek.
– hemoliza erytrocytów może być związana z defektem wrodzonym erytrocytów(niedobór kinazy pirogronianowej) lub z działaniem leków, toksyn lub pasożytów.
Zazwyczaj poziom białek jest w normie.
– niedokrwistość immunohemolityczna, polegająca na zwiększonym niszczeniu erytrocytów przez autoprzeciwciała
– izoimmunologiczna choroba hemolityczna noworodków dotyczy przypadków gdy występuje konflikt pomiędzy grupą krwi samicy i noworodków
– anemia związana z zespołem wewnątrznaczyniowego wykrzepiania (DIC)

Anemia nieregeneratywna – supresja szpiku kostnego-najczęściej dotyczy wszystkich linii komórek prekursorowych; rzadko obejmuje tylko linię erytrocytarną. Supresję mogą wywołać leki: chloramfenikol, cyklofosfamid, fenylbutazon, estrogeny
Czynniki infekcyjne: E.canis, białaczka kocia, oraz choroby mieloproliferacyjne, które obejmują niekontrolowane rozrosty linii komórkowych.
– anemia w przewlekłej niewydolności nerek
– anemia z powodu przewlekłych infekcji i nowotworzenia

Przyczyny anemii u psów i kotów